ที่มา : https://web.facebook.com/jiradejwong…
ผู้เขียน : ภูมิ จิระเดชวงศ์
เผยแพร่ : วันจันทร์ที่ ๒๘ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๖๕
รายละเอียด
การสืบโยด สาวย่านโนรา
การนับหนึ่งแห่งการเริ่มต้น การสืบค้นเพื่อวางรากฐานข้อมูลของโนราให้ชัดเจน
ปัจจุบันนี้ ประชาชนส่วนใหญ่รู้จักโนราโดยมองความสวยงามของท่ารำ มองความเข้มขลังของพิธี ผ่านทางสื่อให้ได้ชมเสียเป็นส่วนใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นทางโทรทัศน์ สื่อออนไลน์ต่าง ๆ ทุกวันนี้ประชาชนจะรู้จักโนราเพียงไม่กี่คณะ ได้เห็นความงดงามเพียงด้านเดียว เปรียบเสมือนการผลิตซ้ำ ที่ได้ฉายซ้ำไปซ้ำมา ในคณะเดิม ๆ จนชินตามองว่านั่น คือสิ่งที่งดงามที่สุดของโนรา
หากเราทุก ๆ คนนั้นสามารถสืบค้นไปได้ว่า จริงแล้วโนรานั้นมีที่มาเป็นอย่างไร มีกี่สายตระกูลที่ยังคงสืบทอดโนราไว้อย่างเข้มแข็ง แม้ในความเป็นจริงคณะเหล่านั้นมีลำบากมากในการแบกรับค่าใช้จ่ายที่มากขึ้นอย่างต่อเนื่อง แต่ด้วยความศรัทธาที่มีต่อครูหมอตายายโนรา แม้ลำบากแค่ไหนก็ไม่ทิ้งโนราไป โนรานั้นมีหลายคณะ หลายพื้นที่ เช่น โนราฝั่งเลออก-ตก โนราน้ำออก- น้ำตก โนราเกาะ โนราฝ่ายแขก โนราฝ่ายบน-ล่าง ฯลฯ แค่เพียงสำเนียงแห่งบทกลอนของแต่ละพื้นที่ ลีลาการร่ายรำในแต่ละสายตระกูล พิธีกรรมในแต่ละพื้นที่ ที่มีดี มีแตกต่างกันออกไปอย่างมากมาย เพียงแต่วันนี้โนราคณะเหล่านั้นไม่ได้รับโอกาสได้ทำการแสดง ได้ประกอบพิธีกรรมดี ๆ ที่มีมาอย่างยาวนานสืบทอดกันมา ออกสื่อให้ทุก ๆ คนได้รับชมกัน โอกาสแห่งการเข้าถึงสื่อต่าง ๆ นั้นมีข้อจำกัดในหลาย ๆ ด้าน
แต่หากมองด้วยความเป็นธรรม ในส่วนของสื่อต่าง ๆ หรือหน่วยงานต่าง ๆ จนไปถึงคนจัดงานต่าง ๆ ทุกส่วนงานต่างประสบกับข้อจำกัดในเรื่องของข้อมูลของคณะโนราต่าง ๆ ว่ามีที่มา มีรูปแบบการแสดงอย่างไร หรือประกอบพิธีกรรมแบบไหน และไม่สามารถทราบได้ว่ามีคณะไหนและใครบ้างที่ยังคงทำการแสดงอยู่ ทั้งส่วนผู้จัดงานและคณะโนรา ทั้งสองส่วนไม่มีข้อมูลในการมาบรรจบให้พบกัน
ปัจจุบันยังคงมีโนราอีกหลายคณะที่ต้องขมขื่นใจ ทั้งที่ตั้งใจในการแสดงและพยายามอนุรักษ์แบบแผนโนราที่ถูกต้องไว้ เพราะแทบไม่ได้รับโอกาสใด ๆ เลย ในกิจกรรมงานของบ้านเมืองหรือกิจกรรมต่าง ๆ ที่จัดขึ้น เพราะไม่เป็นที่รู้จัก ประกอบกับไม่มีความรู้มากมายในการประชาสัมพันธ์คณะของตน ไม่มีตัวช่วยใด ๆ ให้คนรู้จัก ไม่ได้ออกสื่อให้ได้ชมความสวยงามในสายตระกูลตน เพราะโดยส่วนใหญ่แล้ว เรารู้จักโนราเพียงเพราะมีชื่อเสียงโด่งดังผ่านการโปรโมทอย่างมากมาย จนมองข้ามความงดงามของอีกหลายคณะที่ไม่ได้รับโอกาสในส่วนนี้
การสืบโยด สาวย่าน ลูกหลานโนรานั้น จะเป็นการรวบรวมข้อมูลทุกสายตระกูลโนราครั้งสำคัญ เพื่อจัดทำฐานข้อมูล ในทุก ๆ ด้าน ทำให้ง่ายต่อการค้นหาที่มาของคณะโนราต่าง ๆ อีกทั้งยังเป็นการยกย่อง ครูบาอาจารย์ต่าง ๆ ที่ได้เสียสละทุ่มเทในการพยายามรักษาศาสตร์แห่งโนราไว้ ซึ่งหลาย ๆ ท่านกลับไม่มีชื่อปรากฎอยู่ในสารบบใด ๆ ของโนรา ทั้งที่ข้อมูลข้อเท็จจริงนั้น ท่านเหล่านั้นต่างช่วยกันพยุงให้โนราผ่านจุดวิกฤตต่าง ๆ มาได้ แม้ต้องสุ่มเสี่ยงต่อข้อปฏิบัติของบ้านเมืองในยุคนั้น ๆ
การสืบโยด สาวย่าน จึงต้องขอให้ลูกหลานโนราทุกคณะช่วยกันในการค้นหาข้อมูลต่าง ๆ ในสายตระกูลของตนเอง แล้วส่งต่อเพื่อนำมารวบรวม เรียบเรียง ซึ่งจะมีผู้เชี่ยวชาญในแต่ด้านคอยตรวจสอบเพื่อความถูกต้องของข้อมูล ทั้งนี้ผลที่ได้นั้นจะช่วยให้โนรานั้นมีที่มาที่ชัดเจน และนำไปสู่การประสานงานในด้านต่าง ๆ ได้รวดเร็ว ก่อประโยชน์ต่อคณะโนรา ได้มีความเชื่อมโยงกันในระดับกว้าง จนสามารถขยายผลไปสู่ความยั่งยืนของโนราในอนาคต อย่างมีแบบแผน และมีข้อมูลที่ถูกต้องต่อไป